Ngày nay, khi thời gian làm việc với màn hình điện tử ngày càng tăng, kính thuốc đã trở thành vật bất ly thân của rất nhiều người, từ học sinh, sinh viên đến nhân viên văn phòng. Tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu rõ kính thuốc là gì, có bao nhiêu loại và làm thế nào để chọn được một cặp kính thực sự tốt cho đôi mắt.
Bài viết này là một cẩm nang toàn diện, được biên soạn bởi các chuyên gia tại Mắt Kính Hùng Vương sẽ giải đáp mọi thắc mắc của bạn về thế giới kính thuốc.
1. Kính Thuốc Là Gì? Định Nghĩa Chính Xác Nhất
Kính thuốc là một thiết bị quang học được thiết kế để điều chỉnh và cải thiện thị lực. Chức năng chính của nó là khắc phục các tật khúc xạ ở mắt, bao gồm cận thị, viễn thị, loạn thị và lão thị.
- Về cơ bản, kính thuốc hoạt động bằng cách thay đổi đường đi của ánh sáng trước khi nó đi vào mắt, giúp ánh sáng hội tụ đúng trên võng mạc, từ đó cho phép chúng ta nhìn thấy hình ảnh một cách rõ nét. Kính thuốc có nhiều dạng:
- Kính gọng: Phổ biến nhất, được đeo ngay trước mắt.
- Kính áp tròng (Contact lens): Đeo trực tiếp lên bề mặt của mắt.
- Kính nội nhãn (Intraocular lens): Được cấy ghép vào bên trong mắt thông qua phẫu thuật.
2. Phân Loại Các Loại Tật Khúc Xạ Phổ Biến
Mỗi tật khúc xạ đều có một cơ chế gây ảnh hưởng đến thị lực khác nhau. Vì vậy, việc hiểu rõ từng loại kính thuốc sẽ giúp bạn biết chính xác mình cần gì để có được tầm nhìn tốt nhất. Dưới đây là 4 loại kính thuốc phổ biến nhất hiện nay.
a. Kính Cận Thị (Myopia) – Khi Thế Giới Xa Trở Nên Mơ Hồ
Dành cho ai?
Đây là loại kính dành cho người bị cận thị. Đặc điểm của họ là có thể nhìn rất rõ các vật thể ở cự ly gần (như đọc sách, xem điện thoại), nhưng hình ảnh các vật ở xa (như biển báo giao thông, chữ trên bảng) lại bị mờ và không rõ nét.
Triệu chứng thường gặp:
- Phải nheo mắt để cố gắng nhìn rõ vật ở xa.
- Thường xuyên bị mỏi mắt, đặc biệt khi lái xe hoặc tham gia các hoạt động cần nhìn xa.
- Có xu hướng ngồi gần TV hoặc cúi sát sách vở hơn.
- Ở học sinh, có thể dẫn đến việc chép bài trên bảng sai hoặc không theo kịp bài giảng.
Kính cận hoạt động như thế nào?
Ở mắt cận thị, nhãn cầu thường dài hơn bình thường, khiến ánh sáng hội tụ tại một điểm phía trước võng mạc thay vì ngay trên võng mạc. Kính cận sử dụng thấu kính phân kỳ (thấu kính lõm), có đặc điểm mỏng ở giữa và dày hơn ở rìa. Thấu kính này sẽ làm nhiệm vụ “phân tán” các tia sáng ra một chút trước khi chúng đi vào mắt, từ đó đẩy điểm hội tụ lùi về phía sau, rơi chính xác lên võng mạc và giúp bạn nhìn rõ hình ảnh ở xa.
b. Kính Viễn Thị (Hyperopia) – Nhìn Xa Rõ, Nhìn Gần Mệt Mỏi
Dành cho ai?
Dành cho người bị viễn thị, những người có thể nhìn rõ các vật ở xa nhưng lại gặp khó khăn, mỏi mắt khi tập trung vào các vật ở gần trong thời gian dài (như đọc sách, làm việc trên máy tính).
Triệu chứng thường gặp:
- Mỏi mắt, nhức đầu hoặc cảm giác căng tức mắt sau khi đọc sách hoặc làm việc máy tính.
- Phải đưa vật ra xa hơn một chút để nhìn rõ hơn.
- Trẻ em bị viễn thị có thể không thích các hoạt động nhìn gần như đọc truyện hay tô màu.
Kính viễn hoạt động như thế nào?
Ngược lại với cận thị, mắt viễn thị có trục nhãn cầu ngắn hơn bình thường, làm ánh sáng hội tụ ở một điểm phía sau võng mạc. Kính viễn thị sử dụng thấu kính hội tụ (thấu kính lồi), dày hơn ở trung tâm và mỏng hơn ở rìa. Thấu kính này giúp tăng cường khả năng khúc xạ, kéo điểm hội tụ về phía trước để rơi đúng lên võg mạc, giúp bạn nhìn gần một cách thoải mái
c. Kính Loạn Thị (Astigmatism) – Khi Hình Ảnh Bị Méo Mó, Không Sắc Nét
Dành cho ai?
Dành cho người bị loạn thị, những người nhìn hình ảnh bị mờ hoặc méo mó ở mọi khoảng cách, không phân biệt gần hay xa.
Triệu chứng thường gặp:
- Nhìn một điểm sáng (như đèn xe) thành một vệt sáng dài hoặc có quầng.
- Hình ảnh bị bóng mờ hoặc có hai viền (nhìn đôi).
- Khó phân biệt các ký tự gần giống nhau như H và N, O và Q.
- Mỏi mắt, đau đầu khi cần tập trung cao độ.
Kính loạn hoạt động như thế nào?
Nguyên nhân của loạn thị là do bề mặt giác mạc không phải là một hình cầu hoàn hảo mà có hình dạng giống quả trứng hoặc quả bóng bầu dục. Điều này khiến ánh sáng đi vào mắt bị hội tụ ở nhiều điểm khác nhau. Kính loạn thị sử dụng loại tròng kính Toric đặc biệt, có độ cong và độ dày khác nhau theo từng trục để bù trừ cho sự bất thường của giác mạc, giúp đưa tất cả các điểm hội tụ về cùng một vị trí trên võng mạc.
d. Kính Lão Thị (Presbyopia) – Thử Thách Của Tuổi Tác Khi Nhìn Gần
Dành cho ai?
Thường gặp ở người từ 40 tuổi trở lên. Đây là quá trình lão hóa tự nhiên của mắt, không phải là một bệnh lý.
Triệu chứng thường gặp:
- Phải cầm sách báo hoặc điện thoại ra xa hơn mới đọc được.
- Cần nhiều ánh sáng hơn để đọc rõ.
- Mỏi mắt nhanh khi thực hiện các công việc cần nhìn gần.
Kính lão hoạt động như thế nào?
Nguyên nhân là do thủy tinh thể bên trong mắt trở nên xơ cứng, mất đi khả năng đàn hồi để điều tiết tiêu cự khi nhìn gần. Giải pháp hiện đại và tối ưu nhất cho lão thị là kính đa tròng (Progressive Lenses). Đây là một loại tròng kính thông minh, được thiết kế với nhiều vùng nhìn trên cùng một tròng kính:
- Vùng trên cùng: Dùng để nhìn xa.
- Vùng giữa: Dùng để nhìn ở khoảng cách trung gian (màn hình máy tính).
- Vùng dưới cùng: Dùng để nhìn gần (đọc sách, xem điện thoại). Các vùng nhìn này chuyển tiếp một cách mượt mà, không có lằn ranh như kính hai tròng kiểu cũ, mang lại tầm nhìn tự nhiên và thẩm mỹ cao.
3. Kính Thuốc và Kính Cận: Hiểu Sao Cho Đúng?
Trong giao tiếp hàng ngày, nhiều người thường dùng hai thuật ngữ “kính thuốc” và “kính cận” thay thế cho nhau. Tuy nhiên, dưới góc độ chuyên môn, chúng có ý nghĩa khác biệt và việc hiểu đúng sẽ giúp bạn giao tiếp chính xác hơn với các chuyên viên khúc xạ.
Kính thuốc (Prescription Glasses): Đây là một thuật ngữ bao quát, chỉ tất cả các loại kính được sản xuất theo một đơn thuốc cụ thể để điều chỉnh các vấn đề về thị lực. Nó giống như một “danh mục lớn” bao gồm:
- Kính điều chỉnh tật khúc xạ: Cận thị, viễn thị, loạn thị.
- Kính điều trị: Kính cho người lão thị (kính đa tròng), kính hỗ trợ điều trị nhược thị…
Kính cận (Myopia Glasses): Đây chỉ là một loại cụ thể nằm trong danh mục kính thuốc. Chức năng duy nhất của nó là để khắc phục tật cận thị, giúp người đeo nhìn rõ các vật ở xa.
Ví von đơn giản: Nếu “Kính thuốc” là “Trái cây”, thì “Kính cận” chỉ là “Quả táo”. Mọi quả táo đều là trái cây, nhưng không phải trái cây nào cũng là quả táo. Tương tự, mọi kính cận đều là kính thuốc, nhưng không phải kính thuốc nào cũng là kính cận.
